Η Μαρία Μοντεσσόρι κατάλαβε από νωρίς πως η σωτηρία του κόσμου και η ανθρώπινη εξέλιξη θα έρθουν μέσα από το παιδί.
Γιατί το παιδί είναι ο δημιουργός του ανθρώπου και της κοινωνίας. «Το παιδί», όπως μας λέει, «δημιουργεί με ό,τι βρίσκει μπροστά του. Έτσι, εάν το υλικό που θα βρει είναι φτωχό, έτσι φτωχή θα είναι και η δημιουργία του».
Για το λόγο αυτό αφιέρωσε τη ζωή και το έργο της, προκειμένου να ανακαλύψει μέσα από τις προσωπικές της παρατηρήσεις την αλήθεια για το παιδί και να βρει τρόπους ώστε να βοηθήσει να ξεδιπλωθεί το μεγαλείο της παιδικής ψυχής.
Γεννημένη στις 31 Αυγούστου του 1870 στο Chiaravalle, αποτελεί την πρώτη γυναίκα γιατρό της Ιταλίας, μέσα σε μια ανδροκρατούμενη εποχή και γεμάτη στερεότυπα για τη θέση της γυναίκας. Συνέχισε σπουδάζοντας Παιδαγωγικά, Φιλοσοφία και Ψυχολογία, στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Το έργο της ξεκινά το 1897 όταν έλαβε μέρος σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα στην ψυχιατρική κλινική του πανεπιστημίου της Ρώμης. Στη συγκεκριμένη κλινική φιλοξενούνταν παιδιά με νοητική υστέρηση που αποτελούσαν βάρος για τις οικογένειές τους. Για λόγους οικονομικής δυσπραγίας το κράτους φιλοξενούσε αυτά τα παιδιά σε άσυλα μαζί με κατατονικούς και φρενοβλαβείς ανθρώπους. Μέσα από τις προσωπικές της παρατηρήσεις με τα συγκεκριμένα παιδιά διαπίστωσε ότι η Παιδιατρική πρέπει να συνεργαστεί με την Παιδαγωγική για την θεραπεία αυτών των παιδιών. «Ακόμα και αυτά τα άτυχα παιδιά, όταν ενθαρρύνονται κατάλληλα, αποκτούν ένα αυθόρμητο ενδιαφέρον για τη μάθηση και μία αυθόρμητη αυτοπειθαρχία», είχε πει χαρακτηριστικά. Την προσέγγιση της στην συνέχεια εφάρμοσε και στα ομαλώς αναπτυσσόμενα παιδιά, τα οποία παρατήρησε ότι «έμεναν πίσω» σε σχέση με τις δυνατότητές τους εξαιτίας των εκπαιδευτικών αρχών της εποχής.
Σαν εισηγήτρια του Πανεπιστημίου της Ρώμης οργάνωσε και ίδρυσε τον Ιανουάριο του 1907 το πρώτο κέντρο προσχολικής αγωγής, ‘’Σπίτι των παιδιών‘’ (Casa Di Bambini) στις εργατικές κατοικίες του San Lorenzo για παιδιά ηλικίας 2 έως 6 ετών. Στα παιδιά αυτά η δρ. Μοντεσσόρι έδωσε ελευθερία ώστε να παρατηρήσει προσεκτικά τις ανάγκες και τις δυνατότητες που έκρυβαν μέσα τους. «Όταν βρισκόμαστε μπροστά στη μεγάλη δύναμη του παιδιού και τη σπουδαιότητα του για την ανθρωπότητα, οφείλουμε να παρατηρήσουμε προσεκτικά αυτή τη δύναμη και να δούμε με ποιο τρόπο μπορούμε να τη βοηθήσουμε». Εκεί τα παιδιά έκαναν χρήση του υλικού που δημιούργησε η ίδια της, εμπνευσμένη από τους μέχρι τότε ιατρούς, φιλοσόφους, ανθρωπολόγους, παιδαγωγούς και από τις προσωπικές της παρατηρήσεις με τα παιδιά. Έτσι τα παιδιά λάμβαναν «την αγωγή των αισθήσεων, την αγωγή των μυών, την αγωγή της ευφυΐας, την αγωγή των κοινωνικών συναισθημάτων και την ηθική της βούλησης», όπως αναφέρει η ίδια στα βιβλία της. Τα αποτελέσματα και η εξέλιξη των παιδιών αυτών διαδόθηκαν σύντομα σε παγκόσμια κλίμακα, αφήνοντας τον κόσμο ενθουσιασμένο και έκπληκτο. Το έργο της συνεχίστηκε ταξιδεύοντας στον κόσμο, κάνοντας ομιλίες και συνεντεύξεις, αλλά και ιδρύοντας σχολές σε πολλά κράτη για ενήλικες οι οποίοι ήθελαν να κατανοήσουν την προσέγγιση αυτή και να εκπαιδευτούν για να κάνουν χρήση του υλικού της. Σήμερα αποτελεί ένα πολύ διαδεδομένο σύστημα προσέγγισης σε όλο τον κόσμο και έχει επηρεάσει θετικά τον τρόπο αντιμετώπισης της ψυχολογικής και νοητικής ανάπτυξης των παιδιών αλλά και των οικογενειών τους.